Samen met Anima Eterna de romantiek heruitvinden
‘Bij Anima is iedereen in een constante dialoog verwikkeld: hoe zouden we het anders kunnen doen? Die openheid heeft me altijd erg geraakt, die bereidheid om de paden die reeds vaak bewandeld werden te verlaten en gewoon te kijken wat er dan gebeurt.’
Violiste Midori Seiler was vijftien jaar lang concertmeester bij Anima Eterna. In die jaren werd de basis gelegd voor een nauwe, artistieke verwantschap. Seiler en Jos van Immerseel waren bovendien jarenlang vaste kamermuziekpartners. Hun integrale opname van Beethovens vioolsonates zindert vandaag nog steeds in heel wat oren na. Energiek, precies, onstuimig en vrij: zo wordt haar spel vaak omschreven. En dat zowel in het barokke repertoire – denk bijvoorbeeld aan haar opname van Bachs solosonaten voor viool – als in het klassieke en romantische repertoire.
‘Experiment is voor mij essentieel. Ik wil de muzikanten verenigen in een verrassende, opwindende en geheel nieuwe manier om romantische muziek uit te voeren. Ik wil op zoek naar ervaringen die een nieuw licht doen schijnen op alles wat we daarna nog zullen doen.’
Weten dat we het niet weten en tóch vragen blijven stellen: dat is voor Seiler de essentie van haar zoektocht naar het muzikale verleden. Zeker in het romantische repertoire liggen volgens Seiler de vragen nog steeds voor het oprapen. Wat staat er allemaal niet in de partituur? Kunnen we voelen hoe het voelde om toen te musiceren? Kan ons lichaam ons daarin de weg wijzen? Met die vragen trok Seiler naar onderzoeker Kai Köpp (universiteit van Bern). Köpp ontwikkelde een bijzondere methode die hij ‘embodiment en re-enactment’ noemt: door je als een method actor in te leven in het verleden – via schilderijen, oude opnames, aanwijzigingen in partituren – kom je op het spoor van het ongezegde en ongeschrevene. Zou dit onze manier om met romantische muziek om te gaan drastisch kunnen wijzigen? Seiler en Köpp zijn er zeker van. Anima Eterna is voor hen de ideale partner om dit experimentele project mee op te starten.
‘Ik vergelijk mijn rol als dirigent graag met die van een regisseur in een toneelstuk. Je hebt haar nodig tijdens de repetities, zodat de acteurs weten wat hun plek is in het geheel en waar ze op moeten letten. Maar tijdens de opvoering zelf hoeft ze niet op het podium te staan. De acteurs dragen dan hun eigen rol. Dat wil ik met Anima Eterna bereiken.’
Tijdens dit traject gaan Seiler en Köpp samen met de muzikanten op onderzoek uit, eerst in de muziek van Clara en Robert Schumann, later in de muziek van Camille Saint-Saëns. Seiler zal haar vroegere collega’s bovendien leiden vanuit de eerste viool. Ook dat is in het romantische repertoire een nog, grotendeels, onontgonnen pad. Voor de muzikanten van Anima Eterna voelt samenwerken met Seiler dan weer als ‘thuiskomen’: Seiler kent de muzikale eigenheid van Anima Eterna door en door en zet de traditie van onderzoek, nieuwsgierigheid en vrij musiceren onverminderd verder. `