Jos van Immerseel

Oprichter en dirigent

De artistieke erfenis van Jos van Immerseel

‘ Jos is een muzikant die een enorm gevoel van vrijheid kan teweeg brengen. Hij legt zijn wil niet op, maar vertrouwt op de capaciteiten van de muzikanten. Je wordt als muzikant uitgenodigd om te spreken vanuit je eigen perspectief. Dat is iets wat me diep heeft geraakt.’

Midori Seiler

Anima Eterna zou Anima Eterna niet zijn zonder de rijke artistieke inspiratie van Jos van Immerseel. Hij riep het orkest in het leven in 1987, bouwde het stapsgewijs, van project naar project, steeds verder uit en stond tot 2021 in voor alle belangrijke artistieke keuzes. Zijn artistieke visie ligt niet alleen aan de basis van de klank van Anima Eterna, maar voedde ook de onderzoeksmentaliteit van de muzikanten. Tegelijkertijd creëerde Van Immerseel binnen het orkest een muzikale cultuur die berust op de individuele verantwoordelijkheid en de inspiratie van elke muzikant afzonderlijk. 

Zijn werk leeft voort in hoe de muzikanten van Anima Eterna vandaag op het podium zitten. Hoe ze in de muziek staan, hoe ze klinken. Maar vooral ook in de vragen die zij zichzelf en elkaar stellen. Uit de – soms ongemakkelijke – confrontatie met een instrument, een bepaalde praktijk of een partituur ontspringt telkens opnieuw een vonk: de energie die nodig is om verder te zoeken en te experimenteren. Die eindeloze stroom van zoeken en vinden, opnieuw zoeken en opnieuw vinden, is misschien wel Van Immerseels belangrijkste erfenis. Die stroom kan eeuwig verder gaan, vindt Van Immerseel. Om die continuïteit te vrijwaren besloot hij zijn actieve rol in de voorhoede van de organisatie te verruilen voor een meer ondersteunende rol in de achterhoede.

‘Jos laat altijd iedereen groeten. Zelfs de partituur krijgt applaus.’

Beltane Ruiz, contrabas

De overtuiging dat muziek spreekt en dat componisten tot ver in de negentiende eeuw gebruik maakten van de wetten van de welsprekendheid ligt in het hart van Van Immerseels artistieke visie. Heel wat muzikanten herinneren zich nog hoe hij tijdens de opnames van Mozarts pianoconcerto’s dagenlang uittrok om elke retorische figuur te ontleden en te duiden. Dat resulteerde in concerto’s die zo duidelijk en helder ‘spraken’ dat ze als ‘nieuw’ werden onthaald. Zijn kennis over retorische figuren geeft Van Immerseel vandaag door in een reeks intense masterclasses voor de muzikanten van Anima. Daarnaast buigt Van Immerseel zich de komende jaren ook over het archief van Anima Eterna. Niet alleen wil hij de geschiedenis van het orkest documenteren, ook het vele onderzoek dat doorheen de jaren gebeurde wil hij ontsluiten. Ook hier geldt dezelfde vraag: hoe kunnen we de rijke ervaringen en inzichten van vijfendertig jaar Anima Eterna toegankelijk maken voor de toekomstige generaties? 

‘Ik ben enorm dankbaar dat Jos zijn kennis en zijn manier om muziek te begrijpen met ons wil delen. In die masterclass over retoriek werd voor mij de ware ziel van Anima Eterna nog zoveel duidelijker. Die erfenis nemen we mee in ons werk met de nieuwe dirigenten.’

Barbara Erdner, viool

Het orkest helemaal loslaten, doet Jos van Immerseel gelukkig niet. Hij brengt samen met Anima Eterna de komende jaren symfonisch werk waar hij dolgraag nog eens de Anima-aanpak op wil uitproberen. Daarnaast blijft hij als klavierspeler en kamermuziek-partner actief op heel wat internationale concertpodia.Tot slot komt er ook opnieuw tijd vrij voor Van Immerseels oude liefdes. Een opnameproject voor het label Channel Classics met drie eeuwen Franse klavecimbelmuziek bijvoorbeeld. Of de Mattheuspassie uitspitten misschien…?

Applaus!

Schubert & Beethoven

In september 2023 richten Jos van Immerseel en Anima Eterna zich opnieuw op twee oude bekenden: Schubert en Beethoven. Ontdek hier de concertkalender en exclusieve content.